Przedsiębiorcy poprawiają wyniki biznesowe. Raport Banku Światowego i PARP

Polscy przedsiębiorcy liczą na wyraźną poprawę wyników sprzedażowych. Badanie przeprowadzone zimą 2021 roku pokazuje, że sprzedaż firm utrzymywała się na poziomie o 16 proc. niższym niż tuż przed rozpoczęciem pandemii (marzec 2020 r.). Co czwarta firma deklarowała, że otrzymała wsparcie finansowe z różnych narządzi rządowych w ostatnim kwartale 2020 r. i pierwszym kwartale 2021 r. W efekcie, do 16 proc. zmalał odsetek firm, które obawiają się zalegania z płatnościami. Ponad 50 proc. firm deklaruje posiadanie gotówki, która pozwoli im uregulować zobowiązania przez 3 miesiące. Tak prezentują się główne wnioski z 3. edycji badania „COVID-19 Business Pulse Survey – Polska”, zrealizowanego przez Bank Światowy we współpracy z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości.

Celem badania jest lepsze zrozumienie wpływu pandemii COVID-19 na firmy w Polsce i lepsze dopasowanie instrumentów wsparcia przedsiębiorców. Z jego ostatniej – trzeciej edycji wynika, że polskie firmy dobrze przygotowały się na ograniczenia pandemiczne w pierwszym kwartale tego roku.

W stosunku do pierwszej fali badania (wiosna 2020 r.), wyraźnie widoczne jest zahamowanie odsetka firm dotkniętych spadkiem sprzedaży (z 69 proc. do 50 proc. badanych firm) oraz spadek odsetka firm mających (lub przewidujących) problem z płynnością (z 26 proc. do 16 proc.). Z drugiej strony, od jesieni 2020 r. obserwuje się sprzedaż firm obniżoną o około 15% w stosunku do czasu przed pandemią. W odróżnieniu od poprzednich edycji badania, właściciele firm nie decydowali się na obniżanie pensji pracowników (3 proc. badanych w trzeciej edycji badania vs. 7 proc. w pierwszej edycji badania) oraz zwolnienia (2 proc. badanych w trzeciej edycji badania vs. 4 proc. w pierwszej edycji badania). Najczęściej firmy decydowały się na zmniejszenie liczby godzin pracy (13 proc. badanych firm) oraz udzielanie pracownikom płatnych urlopów (9 proc. badanych).

– Ostatnia edycja badania została przeprowadzona w wyjątkowo niepewnym dla przedsiębiorców okresie, tj. podczas drastycznie zwiększonej liczby zachorowań na COVID-19 oraz na chwilę przed kolejnym lockdownem. Niemniej, zmniejszenie spadku sprzedaży  i spadek firm mających problemy z płynnością wskazuje, że przedsiębiorcy podjęli działania, które pomogły im ustabilizować biznes. Ponadto, z corocznego badania „Koniunktura i  otoczenie biznesu”, które PARP przeprowadziła na przełomie marca i kwietnia, wynika, że przedsiębiorcy chcą wrócić na ścieżkę rozwojową. Połowa firm planuje inwestycje w rozwój nowych produktów do końca tego roku (analogicznie jak w 2019 r.), niemal co czwarta podejmie działania w obszarze badań i rozwoju. Nie słabnie również chęć rozpoczęcia działalności na rynkach zagranicznych. Stabilizacja wyników sprzedażowych firm w pierwszym kwartale tego roku zaobserwowana w badaniu Banku Światowego, pozwoliła firmom na bardziej optymistyczne plany na wiosnę, a także szansę na wyraźny wzrost przychodów latem tego roku – wyjaśnia Paulina Zadura, dyrektor Departamentu Analiz i Strategii PARP.

Wsparcie finansowe niezwykle istotne

Niestety, nie wszystkie firmy mogły liczyć na wsparcie banków w obliczu pandemii. Gorszy dostęp do kredytów i pożyczek miały firmy młode, które funkcjonują na rynku poniżej 5 lat. Ważną więc rolę w stabilizowaniu biznesu odegrała pomoc publiczna. Aż 23 proc. firm (z badanej bazy) otrzymało wsparcie związane z kryzysem między drugą (jesień 2020 r.) a trzecią (zima 2021 r.) edycją badania. W przeważającej większości był to transfer finansowy (78 proc. badanych) oraz odroczenia płatności (56 proc. badanych).

Pandemia wymusza cyfrową transformację

W wyniku pandemii aż 68 proc. firm zainwestowało w nowy sprzęt, oprogramowanie i rozwiązania cyfrowe. Nieznacznie wzrósł odsetek przychodu przedsiębiorstw pochodzący ze sprzedaży online (wzrost o 2 p.p. w stosunku do czerwca 2020 r.). Ponadto od jesieni 2020 roku, 21% firm wdrożyło bądź zintensyfikowało firmowe działania w Internecie, mediach społecznościowych lub aplikacjach w odpowiedzi na pandemię COVID-19. 45% przedsiębiorstw prowadzi działania tego typu tak samo aktywnie jak przed pandemią. Oznacza to jednak, że około 1/3 polskich firm nie prowadzi działań online, które potencjalnie mogłyby wzmocnić sprzedaż.

Inwestycje zapoczątkowane lub przyśpieszone przez pandemię nie oznaczają jednak pełnej digitalizacji firm. Ponad połowa firm w ogóle nie przechowuje danych o produkcji lub danych o dostawach i dostawcach w formie cyfrowej. 35% przedsiębiorstw nie posiada swoich danych finansowych w formie cyfrowej. Rodzime firmy mają w dziedzinie cyfryzacji przestrzeń do rozwoju, co wspierają programy prowadzone przez PARP takie jak np. Akademia Menadżera Innowacji lub Akademia Menadżera MŚP.

Zobacz prezentację zawierającą pełne wyniki badania.

Informacja o badaniu:

Badanie „Business Pulse Survey” jest prowadzone przez Bank Światowy w ponad 30 krajach na świecie. W Polsce badanie jest realizowane wspólnie z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. Jego celem jest lepsze zrozumienie wpływu pandemii COVID-19 na firmy w Polsce, a dzięki temu lepsze dopasowanie instrumentów wsparcia przedsiębiorców.

Pierwsza edycja badania została przeprowadzona w maju oraz czerwcu 2020 r., druga we wrześniu i październiku 2020 r., natomiast trzecia w lutym i marcu 2021 r. Badanie jest przeprowadzane zawsze na tej samej grupie firm. Próbę badawczą stanowią firmy mikro, małe i średnie z sektorów przemysłu, handlu i usług. Firmy duże (czyli zatrudniające powyżej 249 pracowników) oraz rolnicze zostały wykluczone.

W 3. edycji badania, które zostało przeprowadzone z wykorzystaniem metody CATI, wzięły udział 503 firmy.

Eksperci: