Przedsiębiorcy – jedni z najszczęśliwszych ludzi na świecie

Jak wskazują najnowsze wyniki badania Global Entrepreneurship Monitor 2013 Global Report przedsiębiorczość to doskonały wybór jeśli chodzi o zadowolenie z życia, jak i satysfakcję z pracy zawodowej, czyli well-being. Co więcej, w krajach rozwiniętych (o gospodarkach opartych o innowacje) to kobiety przedsiębiorcy osiągają wyższe wskaźniki zadowolenia z życia niż mężczyźni prowadzący własny biznes. Również w Polsce, kobiety przedsiębiorczynie deklarują większe zadowolenie z życia i pracy zawodowej niż przedsiębiorcy przeciwnej płci.

Przedsiębiorcy na całym świecie – niezależnie od tego czy znajdują się we wczesnej fazie rozwoju firmy czy też należą do przedsiębiorstw dojrzałych (powyżej 3,5 roku prowadzenia działalności) – znajdują się na znacznie lepszej pozycji jeśli chodzi o subiektywne odczucie zadowolenia z życia niż pracownicy najemni czy inne osoby nieprowadzące działalności gospodarczej. Biorąc pod uwagę strukturę geograficzną, najszczęśliwsi są przedsiębiorcy z Ameryki Łacińskiej, Karaibów oraz Ameryki Północnej (liderem rankingu światowego jest Peurto Rico). Europejscy przedsiębiorcy jako ogół należą do średnio zadowolonych z życia, choć wciąż występują spore różnice między krajami: najwyższe poziomy well-being odnotowano w Holandii, Finlandii, Szwecji czy Irlandii, najniższe – w Grecji. Polscy przedsiębiorcy są nieco mniej zadowoleni z życia i pracy zawodowej niż ich przeciętni odpowiednicy z Unii Europejskiej.

Wyższe poziomy przedsiębiorczości cechują mniej rozwinięte kraje. Dlatego też kluczowy wskaźnik GEM, czyli TEA (Total Early-stage Entrepreneurial Activity) wskaźnik wczesnej przedsiębiorczości (oznaczający odsetek przedsiębiorców w populacji, którzy prowadzą działalność do 3,5 lat) osiąga najwyższe wartości w gospodarkach opartych o czynniki produkcji. Wraz z postępującym rozwojem gospodarczym wartości TEA maleją – najniższe odnotowywane są dla krajów o gospodarkach opartych o innowacje, w których wysoki poziom PKB na mieszkańca przekłada się na lepsze oferty na rynku pracy. Przykładowo w Belgi czy Niemczech wskaźnik TEA wynosi ok. 5% populacji osób dorosłych, zaś na Łotwie czy Liwie – oscyluje wokół 13%. Dla Polski wynosi on 9,3%, czyli ok. 2,3 mln osób (należy zaznaczyć, że wskaźnik TEA obejmuje zarówno zarejestrowanych przedsiębiorców, jak i osoby podejmujące działania mające na celu założenie firmy).

Najwyższy odsetek przedsiębiorstw we wczesnej fazie (TEA) założonych z powodu konieczności obserwowany jest w gospodarkach opartych o czynniki produkcji, podczas gdy w gospodarkach najbardziej rozwiniętych – należących do grupy innowacyjnych – gdzie wartość TEA są generalnie najniższe, najwięcej przedsiębiorstw powstaje z powodu dostrzeżenia szansy. W Polsce większość przedsiębiorstw powstaje z konieczności, a nie z powodu dostrzeżenia szansy rozwojowej. Wyniki te odróżniają nas od innych krajów Europy, szczególnie UE. Aż 47,4% przedsiębiorstw (TEA) zakładanych jest z konieczności (to 1 miejsce w UE). Jeśli chodzi o dostrzeganie szansy, z wynikiem 32,7% TEA jesteśmy czwartym z kolei krajem o najniższym odsetku „optymistycznych” przedsiębiorstw. W Czechach np. wskaźnik przedsiębiorstw zakładanych z powodu dostrzeżenia szansy wynosi 60,3%, w Holandii 67%, a w Niemczech 55%. Nawet w borykającej się z kłopotami natury finansowo-gospodarczej Grecji jest on wyższy niż w Polsce – 35,8%.

W porównaniu do pierwszego badania przeprowadzonego w 2011 r. w Polsce istotnie wzrósł udział dojrzałych firm (powyżej 3,5 roku prowadzenia działalności) w populacji osób dorosłych – z 5% do 6,5%, przy czym zmniejszył się nieznacznie udział pre-przedsiębiorców (osób w fazie zakładania firmy i przedsiębiorców działających do 3 miesięcy) – z 6% do 5,1%. Zaobserwowano także wzrost udziału nowych firm (od 3 miesięcy do 3,5 roku prowadzenia działalności) – z 3,1% do 4,3%. Udział TEA (przedsiębiorców wczesnego wzrostu – do 3,5 lat) i tych, którzy zaprzestali prowadzenia działalności – utrzymują się na podobnym poziomie od 2011 r. – odpowiednio 9,3% i 4% w 2013 r. Dane te świadczą o zmianie jakościowej struktury naszych przedsiębiorców i poprawie gospodarki. Warto zwrócić także uwagę na wciąż mocną postawę pro-przedsiębiorczą w polskim społeczeństwie: ponad 17% osób dorosłych planuje założenie własnego biznesu w ciągu następnych 3 lat. W porównaniu ze średnią dla Unii Europejskiej jest to wynik lepszy o prawie 4 p.p.

Wybrane wskaźniki przedsiębiorczości w Polsce i w UE (średnia)

Wskaźnik	Polska	UE (średnia)*
Intencje przedsiębiorcze – plany założenia firmy w ciągu 3 lat (% dorosłych nie podejmujących działań w kierunku założenia firmy)	17,3%	13,5%
Rozpoznawanie szansy (% dorosłych osób)	26,1%	28,7%
Zdolności przedsiębiorcze (% dorosłych osób)	51,8%	42,3%
Strach przed porażką (% dorosłych osób dostrzegających dobrą okazję do założenia firmy)	46,7%	39,8%
Przedsiębiorczość jako dobra ścieżka kariery (% dorosłych osób)	66,8%	56,9%
Wysoki status przedsiebiorcy (% dorosłych osób)	59,9%	65,5%
Pozytywny wizerunek przedsiębiorczości w mediach (% dorosłych osób)	58,5%	49%
TEA (% dorosłych osób)	9,3%	8,0%
Dojrzałe firmy (% dorosłych osób)	6,5%	6,4%
Zaprzestanie działalności (% dorosłych osób)	4,0%	2,9%
Przedsiębiorczość z konieczności (% dorosłych osób)	47,4%	22,7%
Przedsiębiorczość z powodu dostrzeżenia szansy rozwojowej (% dorosłych osób)	32,7%	47,0%
Plany utworzenie do 5 miejsc pracy (% osób dorosłych)	3,9%	4,2%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Global Entrepreneurship Monitor 2013 Global Report

*Dane dotyczą 23 krajów UE, które zostały objęte badaniem w 2013 r.

 

Zaprezentowany w styczniu br. w Santiago w Chile GEM 2013 Global Report został przygotowany w oparciu o badania, które objęły ponad 197 tys. osób i ok. 3,8 tys. ekspertów w dziedzinie przedsiębiorczości z 70 krajów – stanowi to 75% populacji świata i 90% światowego PKB. W Polsce badania w ramach projektu GEM realizowane są od 2011 r. przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.

Pełna wersja GEM 2013 Global Report dostępna jest na stronie projektu: link