Bilans Kapitału Ludzkiego – jak zmieniające się otoczenie wpływa na działalność polskich przedsiębiorstw?

2021 rok, w którym realizowane zostało badanie, obrazuje strategie adaptacyjne firm, wynikające z reakcji na konsekwencje pandemii. Zdecydowana większość pracodawców nadal odczuwała jej negatywne skutki. Przekładało się to przede wszystkim na zmniejszenie liczby klientów oraz niższe zyski ze sprzedaży usług czy produktów. Nie przyczyniły się one jednak do obniżenia działalności innowacyjnej, ponieważ podobnie jak w 2018 r., co piąta firma była aktywna innowacyjnie. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz Uniwersytet Jagielloński zrealizowały badanie w ramach Bilansu Kapitału Ludzkiego (BKL) 2022/2021. Więcej wniosków będzie można uzyskać już 30 listopada podczas oficjalnej prezentacji „Raportu z badania pracodawców. Powrót do rzeczywistości? Drugi rok pandemii oczami polskich firm”.

Pandemiczne rozwiązania

80% pracodawców przebadanych pod koniec 2021 r. negatywnie oceniło wpływ pandemii dla prowadzonej przez nich działalności. Najmocniej jej oddziaływanie odczuli przedstawiciele firm sektora handlu, zakwaterowania i gastronomii oraz edukacyjnego. Najsłabiej wpłynęła ona na działalność firm w branży przemysłowej i górniczej.

Praca zdalna była jednym z tych rozwiązań, które w ostatnim kwartale 2021 r. wdrożyła jedna trzecia pracodawców, głównie w większych firmach. Co jednak znamienne – firmy nie planują raczej utrzymania tej formy zatrudnienia w przyszłości jako powszechnej alternatywy dla regularnej pracy.

Po pomoc z rządowej Tarczy Antykryzysowej sięgnęła połowa przedsiębiorstw – głównie tych najmniejszych, zatrudniających do 50 osób (63%). Dla przeszło połowy pomoc ta była niewystarczającą dla utrzymania prowadzonej działalności.

Koniec stagnacji: pracownik poszukiwany

Końcówka 2021 r. to wzrost potrzeb rekrutacyjnych – 27% ankietowanych podmiotów szukało w tym czasie pracowników. W podziale na branże działalności gospodarczej, największy wzrost potrzeb zatrudnienia odnotowały średnie i duże firmy, działające w sektorach: handlu, zakwaterowania i gastronomii, budowlanym i transportowym oraz usług specjalistycznych.

Więcej problemów związanych z rekrutacją odpowiedniej kadry miały z reguły większe firmy, działające w sektorach o publicznym charakterze – opiece zdrowia i pomocy społecznej (ogółem 88% z nich napotykało na utrudnienia) oraz edukacji (82%). Wśród małych przedsiębiorstw wyjątkiem jest tutaj sektor handlu oraz zakwaterowania i gastronomii, gdzie również te branże częściej mówiły o utrudnieniach. Relatywnie najmniej problemów rekrutacyjnych wskazywały firmy z sektora budowalnego i transportowego (ogółem 60%).

Inwestycja w kapitał ludzki – must have przedsiębiorcy

Zwiększanie wiedzy i umiejętności kadry może stanowić kapitał pozwalający na przetrwanie organizacji, ale także na szybsze wychodzenie z kryzysu, efektywniejszą adaptację i wykorzystanie szans rynkowych, wynikających ze zmiany dotychczasowych uwarunkowań. W 2021 r. firmy nie rezygnowały z inwestycji w swoich pracowników – pomimo wciąż niepewnej sytuacji. W taką formę inwestycji w kapitał ludzki zaangażowało się 8 na 10 pracodawców.

Standardowo, odsetek firm inwestujących w ten obszar wzrasta wraz z wielkością firmy (75% w małych, 86% w średnich i 88% w dużych). Firmy, których rozwój opiera się na wdrażaniu innowacji, częściej niż inne dostrzegają potrzeby rozwijania i przystosowywania kompetencji załogi. W grupie takich firm inwestycje prowadziła niemal każda z nich.

Więcej danych z badania BKL 2021 będzie można poznać już 30 listopada, gdzie zaplanowana jest prezentacja raportu „Raport z badania pracodawców. Powrót do rzeczywistości? Drugi rok pandemii oczami polskich firm/pracodawców”.

W najbliższych tygodniach PARP zaprezentuje również kolejny raport zrealizowany w ramach Bilansu Kapitału Ludzkiego, 6 grudnia – „Raport z badania ludności w wieku 18-69 lat”.

O badaniu

Bilans Kapitału Ludzkiego jest jednym z największych europejskich projektów badawczych w obszarze kompetencji, zatrudnienia i rynku pracy. Realizują go Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wraz z Uniwersytetem Jagiellońskim od 2009 r. Najnowszy raport jest efektem badania pracodawców, które przypadło na okres od 17.08.2021 do 30.12.2021, w ramach procedury mixed mode używając technik CAPI, CATI i CAWI.