Koronawirus – stan zagrożenia epidemicznego oznacza liczne ograniczenia dla działalności gospodarczej

Od 14 marca obowiązuje w Polsce stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Wiele z wprowadzonych w związku z tym ograniczeń dotyczy bezpośrednio przedsiębiorców.

11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła stan pandemii COVID-19 – choroby wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2. Pierwszy przypadek w Polsce odnotowano 4 marca, a obecnie liczba osób zakażonych gwałtownie przyrasta. 8 marca weszła w życie specjalna ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, na mocy której wprowadzono szczególne przepisy wspierające walkę z epidemią i jej skutkami, a niektóre z nich dotyczą bezpośrednio przedsiębiorców.

Kolejnym krokiem było ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego, który na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2020, poz. 433, 441) obowiązuje od 14 marca aż do odwołania. Wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego pozwoliło na zastosowanie w celu przeciwdziałania epidemii COVID – 19 różnego rodzaju ograniczeń czy obowiązków w wielu sferach życia, w tym w odniesieniu do działalności gospodarczej. Wprowadzone na mocy rozporządzenia środki prewencyjne, polegające w przeważającej części na zakazie prowadzenia określonej działalności, dotykają bezpośrednio przedsiębiorców.

Czym jest stan zagrożenia epidemicznego?

Stan zagrożenia epidemicznego to pojęcie zdefiniowane w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2019 poz. 1239, t.j. z późn. zm.). Oznacza on sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii, w celu podjęcia określonych w tej ustawie działań zapobiegawczych.
Jeżeli zagrożenie epidemiczne występuje na obszarze więcej niż jednego województwa – a zatem tak, jak ma to miejsce obecnie - stan zagrożenia epidemicznego ogłaszany i odwoływany jest w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia, w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego można ustanowić:

• czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się,
• czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych,
• czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,
• zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,
• obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,
• nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,
• obowiązek przeprowadzenia określonych szczepień ochronnych.

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. wprowadzającym stan zagrożenia epidemicznego ustanowiono ograniczenia w niektórych z wyżej wymienionych obszarów. Większość z nich dotyczy bezpośrednio określonych sektorów gospodarki.

Handel detaliczny

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego istotnie ograniczona została działalność w centrach handlowych, czyli obiektach o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m². Nie mogą funkcjonować sklepy, których przeważająca działalność polega na handlu:

• wyrobami tekstylnymi,
• wyrobami odzieżowymi,
• obuwiem i wyrobami skórzanymi,
• meblami i sprzętem oświetleniowym,
• sprzętem radiowo-telewizyjnym lub sprzętem gospodarstwa domowego,
• artykułami piśmiennymi i księgarskimi.

Na terenie centrów handlowych nie może być również prowadzona działalność gastronomiczna i rozrywkowa.

Pozostałe obiekty handlowe i usługowe, tj. wszystkie zlokalizowane poza centrami handlowymi oraz działające w centrach handlowych sklepy spożywcze, drogerie czy apteki mogą być otwarte.

Gastronomia

Obowiązuje całkowity zakaz prowadzenia działalności przez restauracje oraz inne stałe placówki gastronomiczne, takie jak kawiarnie, restauracje typu fast food, bary mleczne, bary szybkiej obsługi lodziarnie czy pizzerie, z wyłączeniem sprzedaży posiłków na wynos albo ich dostarczaniu oraz działalności restauracyjnej lub barowej prowadzonej w środkach transportu, przez oddzielne jednostki. Zakaz obejmuje również obiekty, w których przygotowywane są i podawane do konsumpcji na miejscu napoje - bary, piwiarnie, winiarnie czy pijalnie soków owocowych.

Branża eventowa i wystawiennicza

Zakazana została działalność związana z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania, włączając działalności polegające na zarządzaniu i dostarczaniu pracowników do obsługi terenów i obiektów, w których te imprezy mają miejsce.

Działalność kulturalna i rozrywkowa

Całkowity zakaz prowadzenia działalności obejmuje również wszelkie zbiorowe formy kultury i rozrywki. Zamknięte pozostają zatem teatry, kina, nie mogą być organizowane koncerty czy widowiska. Zakazowi podlega również działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostała działalność związana z kulturą. Zamknięte pozostają również kasyna.

Sport i rekreacja

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego nie jest możliwe prowadzenie jakiejkolwiek działalności związanej ze sportem, tj. w szczególności działalności obiektów sportowych (hale, stadiony), drużyn i klubów sportowych oraz organizowanie i przeprowadzanie jakichkolwiek imprez sportowych dla sportowców zawodowych lub amatorów. Zakaz obejmuje również działalność rozrywkową i rekreacyjną, w szczególności polegającą na prowadzeniu miejsc spotkań, klubów, w tym klubów tanecznych i klubów nocnych oraz basenów, siłowni czy klubów fitness.

Obiekty turystyczne

Zakazana została działalność związana z prowadzeniem obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania takich jak ośrodki kolonijne i pozostałe obiekty wypoczynku wakacyjnego (ośrodki wczasowe, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe), kwatery dla gości, domki lub chaty (bez obsługi), gospodarstwa wiejskie (agroturystyka) oraz schroniska młodzieżowe i górskie.

Zakazem prowadzenia działalności nie są jednak objęte hotele i obiekty o podobnym charakterze, takie jak pensjonaty, zajazdy czy motele.

Obrót respiratorami, kardiomonitorami i środkami ochrony indywidualnej

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego całkowicie zakazany jest wywóz lub zbywanie poza Polskę respiratorów oraz kardiomonitorów. Podmioty inne niż podmioty wykonujące działalność leczniczą zostały zobowiązane do przekazania wojewodzie, w terminie do 17 marca 2020 r., informacji o rodzaju i liczbie posiadanych respiratorów oraz kardiomonitorów.

W odniesieniu do wymienionych w rozporządzeniu środków ochrony indywidualnej, tj. gogli ochronnych, kombinezonów typu TYVEK, masek typu FFP2/FFP3, maseczek chirurgicznych, ochraniaczy na obuwie, rękawiczek lateksowych i nitrylowych, oraz środków do dezynfekcji rąk, powierzchni i pomieszczeń, na przedsiębiorców nałożony został obowiązek powiadomienia wojewody o zamiarze ich wywozu lub zbycia - nie później niż z 24 godzinnym wyprzedzeniem. Informacja składana do wojewody powinna zawierać wykaz oraz ilość produktów.

Agata Kudelska

Departament Wsparcia Przedsiębiorczości PARP, Enterprise Europe Network